سکوت کودکانه در برابر

سکوت کودکانه در برابر بی قانونی‌ها
وجود يک ميليون و ٨۰۰ هزار نفر کودک محروم از تحصيل که ۴۰۰ هزار نفر از آنان زير ۱۵ سال دارند و به کار دائمی مشغولند برای کشور ما يک وضعيت بحرانی را بوجود آورده است؛ اين موضوع هنگامی قابل بررسی می‌‌شود که بدانيم حدود ٣۶ هزارتن از اين کودکان در شهر همدان زندگی می‌‌کنند. در حالی که به موجب ماده ۲٨ کنوانسيون حقوق کودک برخورداری از آموزش و پرورش حق کودک است و دولت بايد امکان آموزش ابتدايی و رايگان و اجباری را برای کودکان فراهم آورد و طبق ماده ٣۲ همين کنوانسيون کودکان بايد در برابر کاری که رشد و سلامت او را تهديد می‌‌کند، حمايت شوند و به کار گماردن افراد کمتر از ۱۵ سال طبق ماده ۷۹ قانون کار جمهوری اسلامی ممنوع است.

عکس از اینترنت


اين درحالی است که بيشتر کودکان مشغول به کار در شهر همدان کمتر از ۱۵ سال دارند. بيشتر کودکان حاشيه شهر به کارگری و شاگردی در کارگاهها می‌‌پردازند؛ کارگاههای سفال سازی شهر لالجين که در قسمت مرکزی استان همدان و در شهرستان بهار قرار دارد شاهد دختران و پسران نوجوانی است که آثار درد و خستگی در چهره شان نمايان است کودکانی که تمامی روز را بدون ديدن روشنی آفتاب در کارگاههای تاريک سپری می‌‌کنند تا شايد فنون کوزه گری را بياموزند.
" عليرضا محمدخانی" نوجوانی ۱٣ ساله که در ميان انبوهی از کوزه‌های ساخته شده مشغول کوزه گری است، می‌‌گويد: کار در اين کارگاه تمام وقت است و بايد تمامی سال را در اين کارگاهها به کار بپرداريم .
وی ادامه می‌‌دهد: حقوق کارگران کم سن و سال نصف بزرگسالان است.آنان با ما قرارداد نمی‌بندند و حقوق را خودشان تعيين می‌‌کنند.
" سيد محمد رازی" ٨ ساله که فشار کار او را نحيف و ضعيف کرده است، می‌‌گويد: در اينجا بايد زودتر از همه ساعت ۵ صبح به کارگاه بيايم و برای کارگران بزرگتر صبحانه آماده کنم و ساعت ۱۲ شب بايد کارگاه را تميز کنم .
او در ادامه در حاليکه با لکنت حرفش را ادامه می‌‌دهد، می‌‌گويد: در صورت کم کاری علاوه بر کم شدن حقوق, کارفرما تنبيه بدنی هم در نظر می‌‌گيرد؛ اين در حالی است که در کشور ما طبق مواد ۷۵ و ۷۶ قانون کار اگر کارفرمايی کودک زير ۱۵ سال استخدام کند تخلف کرده و جريمه می‌‌شود .
" فاطمه محمدی", دختر نوجوانی که در همين کارگاه کار می‌‌کند، می‌‌گويد: اين کارگاه نه نور دارد و نه هوا, نه دستگاه تهويه, هوا در زمستان اينجا سرد و در تابستان داغ می‌‌شود. کارفرمايان کمتر به کارگاه می‌‌آيند .
وی در رابطه با حقوق و مزايای خود می‌‌گويد: به ازای ساختن هر کوزه يا گلدان ۲۰۰ تومان می‌‌گيريم اگر در روز بتوانيم ۵ تا گلدان يا کوزه درست کنيم روزانه ۱۰۰۰ تومان دستمزد می‌‌گيريم و بايد از خانه غذا بياوريم .
" رضا کرمی" نوجوان همين کارگاه می‌‌گويد: می‌‌دانيم کار اين کارگاه برايمان زيان آور است, ما حتی از نور خورشيد محروم هستيم, دست و پاهايمان هميشه درد می‌‌کند, کارما زيان آور است اما بايد تحمل کنيم و حق هيچ شکايتی را نداريم .
کودکان بدون توجه به شرايط سنی و جسمی در کارهای ساختمانی و سنگين مشغول به کار هستند؛ "امين محمدی" ٨ ساله که بايد پشت ميز مدرسه باشد مشغول هل دادن فرغون بود؛ بدن ضعيف و لاغری داشت. هنگامی که از او سوال کردم چرا کار می‌‌کند و چقدر می‌‌گيرد, ترسيد و با لکنت و دستپاچگی جواب داد: پدر ندارم, مجبورم کار کنم, پول نداريم درس بخوانم, اينجا کارگری می‌‌کنم, اشک در چشمهای امين جمع شد, سکوت کرد گويی نبايد حرف می‌‌زد.
نوجوان ۱۵ ساله ديگری که مشغول درست کردن گچ برای گچ کاری در ساختمان بود، گفت: می‌‌دانم کار کردن ما غيرقانونی است کارفرما هم می‌‌داند, اما چون احتياج داريم تن به هر کاری می‌‌دهيم.
وی افزود: به خاطر غيرقانونی بودن کار ما, نصف حقوق ديگران را می‌‌گيريم و نبايد اعتراض کنيم زيرا از کار بيکار می‌‌شويم.
" علی جلالوند" نوجوان شاغل در ساختمان نيز گفت: چون کار کردن ما غيرقانونی است هيچ اعتراضی نمی‌کنيم, کارفرمايان هم سوء استفاده می‌‌کنند و حقوق نمی‌دهند.
" رضايی" يکی از کارفرمايان می‌‌گويد: اکثر کودکان و نوجوانانی که به کار دائمی در کارگاه مشغول هستند سرپرست و يا اداره کننده خانواده‌های خويش هستند و چاره‌ای جز کار کردن ندارند .
وی اظهار داشت: بسياری از نوجوانان برای به دست آوردن منبع در آمد حتی با وجود سن کم به قاچاق مواد هم می‌‌پردازند؛ در نتيجه خانواده‌ها حاضرند کودکان آنها سختی کار را تحمل کنند اما به کار غير قانونی آلوده نشوند.
مطابق ماده ٨۰ قانون کار مصوب سال ۱٣۶۹, کارگری که سنش بين ۱۵ تا ۱٨ سال باشد کارگر نوجوان است و در حمايت قانون قرار دارد.
براساس قانون، برای به کار گرفتن نوجوانان مقرراتی پيش بينی شده که در حال حاضر هيچ يک از اين مقررات اجرا نمی‌شوند, اکثر کارهای کودکان برای آنها مضر است وسلامت روحی و اخلاقی آنها را به خطر می‌‌اندازد.
" فاطمه سالکی" ۱۵ ساله که در کارگاه قاليبافی مشغول به کار است، می‌‌گويد: هوای کارگاهها آلوده است حتی نور کافی برای بافت قاليچه نداريم, اما بايد با اين مسائل کنار بياييم تا کارفرما از کارمان راضی باشد.
وی يکی از مشکلات اصلی در بعضی از کارگاهها را که در اطراف استان قرار داد، فساد اخلاقی دانست که برای دختران کودک و نوجوان مشکلات بسياری بوجود آورده است.
در اين ارتباط کارشناس امور آسيب ديدگان سازمان بهزيستی همدان می‌‌گويد: کودکان زير ۱٨ سال که در سطح خيابان کار می‌‌کنند از نظر ما کودکان کار و يا کودکان خيابانی هستند و در معرض انواع آسيب‌های جسمی و جنسی و روانی قرار می‌‌گيرند اين کودکان يا دارای خانواده نيستند و يا سرپرست آنها متواری شده و يا معتاد هستند و کودکان منبع در آمد خانواده می‌‌شوند .
" ناصر شايگان" در گفت وگو با ايلنا، افزود: اين کودکان و نوجوانان نمی‌توانند سرپرست خانواده باشند و به هر نحوی تحت پوشش سازمان بهزيستی و کميته امداد قرار می‌‌گيرند, کودکان کار در سطح خيابان به مشاغل کاذب می‌‌پردازند تا به وسيله آن منبع در آمدی برای خانواده داشته باشند اما به عنوان سرپرست خانواده تلقی نمی‌شوند .
وی گفت: جمع آوری و ساماندهی کودکان خيابانی از طريق تيم سيار انجام می‌‌شود و خانواده کودکان از نظر روانی و خانوادگی بررسی می‌‌شود و اگر دارای خانواده باشند به خانواده‌ها آموزش داده می‌‌شود تا از ورود کودکان به خيابان ممانعت کنند .
وی در خصوص کودکانی که خانواده ندارند، تصريح کرد: کار اين کودکان نيز غير قانونی است و بعد از جمع آوری، به مراکز شبانه روزی انتقال داده می‌‌شوند.
وی آموزش و مشاوره با اين کودکان و خانواده‌ها را يکی از وظايف آموزش و پرورش دانست و افزود: آشنايی کودکان با حقوق خود باعث می‌‌شود که آسيب آنان به حداقل کاهش يابد.
وی افزود: اين کودکان به علت نياز مادی وارد بازار می‌‌شوند و سپس مورد استثمار قرار می‌‌گيرند که بابالا بردن سطح فرهنگی و تامين نياز مالی می‌‌توان اين آسيب‌ها را از بين برد.
گزارش از: ايلنا - آرزو بختياری